در مقاله‌ی «نظری بر عمارت کلاه‌فرنگی بندرعباس» به ارائه توضیحاتی در مورد تاریخچه عمارت کلاه‌فرنگی پرداخته‌ام. در شماره قبل در مورد تحولات عمارت کلاه‌فرنگی در جریان توسعه شهر بندرعباس گفته بودم. در ادامه با جزئیات بیشتری از این بنا آشنا می‌شوید.

تا پیش از روی کار آمدن رضاشاه، مقر حکومت و همچنین اداره‌ی گمرک عباسی هر دو توأمان در این ساختمان مستقر بودند، اما در دهه‌ی نخست 1300. ش، مقر حکومت بندرعباس به ساختمان دیگری انتقال یافت، اما اداره گمرک تا سال 1352 خورشیدی در این عمارت به فعالیت خود ادامه داده تا اینکه در آن سال به محل جدیدی منتقل شد، لکن تا چند سالی پس‌ازآن، عمارت به‌عنوان انبار اداره گمرک مورداستفاده قرار می‌گرفت. بعدها این عمارت به لحاظ وجهه‌ی تاریخی آن موردتوجه انجمن شهر آن روزگار شهر بندرعباس قرار گرفت و مالکیت آن توسط شهرداری بندرعباس از اداره گمرک خریداری شد. مدت کوتاهی در ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی، به‌طور موقت از محوطه‌ی آن به‌عنوان میدان تره‌بار بندرعباس و از ساختمان عمارت به‌عنوان دفاتر میدان‌داران استفاده می‌شده. نهایتاً در ابتدای دهه‌ی 60 خورشیدی، به پیشنهاد امام‌جمعه وقت بندرعباس، این ساختمان و محوطه‌ی اطراف آن به حوزه علمیه‌ی بندرعباس واگذار شد و متعاقباً از سوی نماینده ولی‌فقیه و امام‌جمعه وقت بندرعباس و مدیر حوزه علمیه (آیت‌الله احمدی فقیه) وقف گردید و سال‌ها به‌عنوان مدرسه‌ی علوم دینی و همچنین خوابگاه طلاب آن حوزه مورد بهره‌برداری قرار می‌گرفت؛ پس‌ازاینکه برای حوزه‌ی علمیه، ساختمانی جدید در ضلع شمالی عمارت کلاه‌فرنگی احداث شد، این ساختمان ارزشمند تاریخی که امروزه در بلوار ساحلی بندرعباس، روبروی اسکله‌ی شهید حقانی و درون محوطه‌ی حوزه‌ی علمیه واقع‌شده و جزو نخستین بناهای تأسیس‌شده در این شهر می‌باشد و نیز تنها بنای باقی‌مانده از دوران صفوی است، متروک شده و متأسفانه امروز رو به ویرانی می‌رود؛ به‌طوری‌که سقف برخی از اتاق‌های طبقه‌ی دوم آن ریزش داشته و بیم آن می‌رود به‌کلی نابود شود (بر اساس تحقیقات میدانی نگارنده).

  

  

تصاویری از سر در ورودی در سال‌های گذشته و نمای شمالی عمارت که پشت دیوار آجری مخفی‌شده

 شماره‌های بعدی صبح ساحل را برای خواندن ادامه این مقاله و آشنایی بیشتر با عمارت کلاه‌فرنگی بندرعباس دنبال کنید.