صبح ساحل-حوادث: مصرف روز افزون دخانیات از جمله سیگار و قلیان در جامعه کنونی به ویژه در بین ایرانیان چنان با شدت به پیش می رود که بی گمان به زودی ایران در رده اول بیماری های ناشی از مصرف دخانیات قرار خواهد گرفت.
به گزارش ایرنا، گویی سیگار آرامبخش نسل کنونی ما در جامعه از پس هر مشکلی شده است، باید سیگاری باشد و منقلی و قلیانی تا رازهای مگو بازگو شود و التیامی به درد ها باشد، هوا که خوب باشد سیگار می چسبد، ابر که باشد هم خوب است و سیگاری ها از همه بهتر می دانند که بعد از غذا سیگار از همه بیشتر میچسبد، بساط قلیان که نباشد نمی توان با یکدیگر ارتباط گرفت و شاد بود، باید در گردش ها کافه ای را انتخاب کرد که قلیان دارد، باید و نباید های بسیاری در زمینه دخانیات وجود دارد که بهتر است کمی با چشم باز به آنها نگریست.
بیماری های مربوط به سیگار
نیکوتین به عنوان ماده شیمیایی روان‌گردان (psychoactive) اصلی موجود در سیگار، اعتیاد آور است و مصرف نیکوتین بزرگترین عامل منفرد قابل پیشگیری مرگ و میر در سطح جهان است.نیکوتین به وسیله سیگار کشیدن به درون ریه‌ها وارد می‌شود و در مدت ٧ ثانیه به مغز می‌رسد، سیگار کشیدن بیشتر از همه منجر به بیماریهای قلبی، کبدی و ریوی است. مصرف سیگار ریسک فاکتور اصلی برای بیماری‌هایی همچون سکته قلبی، سکته مغزی، بیماریهای مزمن انسدادی ریه، شامل آمفیزم و برونشیت مزمن و سرطان (به خصوص سرطان ریه، سرطان حنجره و سرطان پانکراس) است، همچنین سیگارکشیدن می‌تواند منجر به بیماریهای عروق محیطی و پرفشاری خون شود.
شروع زود هنگام سیگار کشیدن در طول زندگی و کشیدن سیگار با درجه قطران بالاتر ریسک بروز این بیماری‌ها را افزایش می‌دهد. سازمان بهداشت جهانی تخمین زده که مصرف سیگار منجر به ۵٫۴ میلیون مرگ در سال ۲۰۰۴ شده و ۱۰۰ میلیون مرگ در طی دوران مصرفش در قرن بیستم داشته است که این میزان خیلی بیشتر از مجموع تلفات ایدز، سل، تصادفات رانندگی و خودکشی‌هاست.
در بیشتر کشورهای جهان، به جز مناطق آزاد، از سیگار مالیات سنگینی دریافت می‌شود (تا چند برابر قیمت اولیه) و سعی می‌شود این پول خرج بهبود سلامت مردم آن کشور شود. پژوهش‌های زیادی نیز سیگار را از عوامل اصلی سرطان می‌دانند، به‌عنوان مثال در مطالعات گسترده مشخص شده که علت اصلی سرطان ریه سیگار است.
سیگار کشیدن موجب فرسایش مغز می‌شود و به عبارت دیگر بر حافظه، یادگیری و منطق افراد تأثیر منفی می‌گذارد و سبب کاهش قابلیت‌های شناختی می‌شود.
مقایسه سیگار و قلیان
برای دهه ها عقیده کاذب فراگیری وجود داشته است که قلیان‌ های آبی از سیگار خطر کمتری دارند.
دود استنشاق‌شده از قلیان، نه تنها همه مواد سرطان‌ زای دود سیگار را داراست، بلکه مونوکسید کربن بیشتری هم دارد، به علاوه دود قلیان مجموعه ‌ای از مواد سرطان‌ زای دیگر هم دارد که ناشی از سوختن زغال است و خطر انتقال بیماری ‌های عفونی مانند سل و هپاتیت از قطعه دهانی مشترک قلیان وجود دارد.
شیوع مصرف سیگار در سال ۸۸ در افراد ۱۵ تا ۶۴ سال ۸۲/۱ درصد بود اما در سال ۹۰ مصرف سیگار کاهش یافت و در مقابل مصرف قلیان جای آن را گرفت و چند برابر شد، در نتیجه افزایش مصرف سیگار متوقف شده، اما قلیان جایگزین آن شده‌است، که ضرر قلیان بیشتر از سیگار است.
هر وعده قلیان برابر مصرف یک پاکت سیگار بوده و قلیان، در هر بار مصرف، دود بسیار زیادتری را در مقایسه با کشیدن یک نخ سیگار ایجاد می‌کند بطوری که مصرف یک نخ سیگار بین ۵۰۰ سی‌ سی تا یک لیتر دود تولید می‌کند، اما استفاده یک بار قلیان ۱۰ تا ۲۰ لیتر دود تولید می کند.
افراد سیگاری که به طور متداول ۸ تا ۱۲ نخ سیگار در روز مصرف می‌کنند، به طور متوسط با ۴۰ تا ۷۵ پُک که به مدت ۵ تا ۷ دقیقه طول می کشد، حدود ۵ تا ۶ لیتر دود استنشاق می‌کنند و این در حالی است که مصرف کننده قلیان در هر وعده مصرف که به طور متداول ۲۰ تا ۸۰ دقیقه طول می‌کشد، حدود ۵۰ تا ۲۰۰ پُک می‌زند که هر پک به طور متوسط حاوی ۱۵/۰ تا یک لیتر دود است.
میزان و عمق دَم در حرکت دادن آب قلیان بسیار مهم است، حجم دودی که از طریق قلیان وارد بدن می‌شود، ۱۰ تا ۲۰ برابر دود ناشی از مصرف سیگار است.
پویش «نه به مواد مخدر» با «نه به دخانیات»
اعتیاد به مواد مخدر از معضل های اصلی جامعه کنونی ما محسوب می شود که به گفته بسیاری از کارشناسان افرادی که از دخانیات استفاده می کنند بیشتر از سایر افراد مستعد به استعمال مواد مخدر هستند، با توجه به این موضوع انجمن صنفی درمانگران اعتیاد سیستان و بلوچستان تصمیم گرفته است تا با رویکردی فرهنگی برای اولین بار در ایران اسلامی ‹پویش نه به دخانیات› را در زاهدان راه اندازی کند.
در این پویش که با همکاری برخی دستگاه ها و بخش ها همچون ستاد مبارزه با مواد مخدر و نیز دانشگاه علوم پزشکی فعالیت دارد، بنرهای بسیاری در سطح شهر مبنی بر ‹نه به دخانیات› نصب شده و با مشوق هایی برای فروشگاه های مختلف آنها را به نفروختن مواد دخانی دعوت می کنند.
یکی از ساکنان شهر زاهدان که به گفته وی 10 سال از ترک سیگار وی می گذرد در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: بیش از 15 سال سیگار را بدون در نظر گرفتن عواقب آن روزی 10 تا 12 نخ مصرف می کردم.
مهرداد. م. ادامه داد: پس از آن مشکلات قلبی و عروقی به سراغم آمد و پزشک معالج مرا از کشیدن سیگار منع کرد.
وی افزود: پس از حدود 10 سال ترک سیگار حس بهتری دارم زیرا از یکسو سلامتی خود را حفظ کرده و از سوی دیگر نگاه اطرافیان به من تغییر کرده است.
وی تصریح کرد: اوایل ترک سیگار فشار زیادی از لحاظ روانی به من وارد میشد و کمی درد هم در قسمت مفاصل احساس میکردم که بعد از چند هفته برایم عادی شد.
وی خاطرنشان کرد: به تمام افراد به ویژه جوانان توصیه می کنم تا جوانی و سلامتی خود را فدای خوشی های لحظه ای که سبب بی آبرویی در جامعه می شود نکنند.
یکی از افراد بازنشسته زاهدانی نیز به خبرنگار ایرنا اظهار داشت: پس از 10 سال مصرف سیگار آن را ترک کردم زیرا سبب لطمه زدن به جایگاه اجتماعی من می شد.
نادر. ن. ادامه داد: با توجه به شغل و حرفه ای که داشتم هربار سیگار مصرف می کردم افراد زیادی خود را از من دور می کشیدند.وی افزود: علاوه بر این بصورت روزانه نیز برای خرید سیگار هزینه می کردم.
وی تصریح کرد: پس از ترک سیگار دیگر مشکل تنفسی و فشاری که تا قبل از آن روی سینه خود احساس می کردم ندارم.
یکی از جوانان زاهدانی که در حال سیگار کشیدن در پارک شهر بود به خبرنگار ایرنا گفت: علت خاصی برای کشیدن سیگار ندارم و تنها از روی عادت این کار را انجام می دهم و وقتی که عصبی می شوم نیز بیشتر سیگار می کشم.
وی که از ذکر نامش خودداری کرد افزود: حدود سه سال است که سیگار می کشم و بیش از پنج سال نیز قلیان مصرف می کنم.
وی ادامه داد: سیگار هیچ خوشی یا نشئگی برای من ندارد اما هر چند ساعت یکبار از روی عادت و به نوعی نیاز روحی سراغ آن می روم.وی تصریح کرد: روزانه 5 تا 7 نخ سیگار و هفته ای دو تا سه بار قلیان مصرف می کنم.وی خاطرنشان کرد: با وجود مواد شیمایی موجود در غذاها و هوای آلوده شهرها احساس نمی کنم سیگار ضرر بیشتری از آنها داشته باشد.
دبیر انجمن صنفی درمانگران اعتیاد سیستان و بلوچستان به خبرنگار ایرنا گفت: بر اساس مشاهدات و تحقیقات برای حدود 90 درصد از افراد معتاد، مواد دخانی دروازه ورود به اعتیاد بوده است.دکتر حامد هاشمی ادامه داد: پویش› نه به دخانیات› به منظور پیشگیری از گرفتار شدن افراد به ویژه جوانان و نوجوانان در دام اعتیاد راه اندازی شده است.وی افزود: این پویش به تمام مواد دخانی از جمله سیگار، قلیان، ناس، انفیه و مانند آن نه می گوید.
وی با اشاره به فروش مواد دخانی در سوپر مارکت ها تصریح کرد: سوپر مارکت هایی که از فروش مواد دخانی امتناع می کنند در این پویش تجلیل می شوند.وی خاطرنشان کرد: گرچه بر اساس قانون سوپر مارکت ها برای اخذ مجوز فروش مواد دخانی از جمله سیگار و طعم قلیان باید شرایط خاصی داشته باشند اما برخی سوپرمارکت ها بدون این مجوز اقدام به فروش مواد دخانی می کنند.
دبیر انجمن صنفی درمانگران اعتیاد سیستان و بلوچستان بیان کرد: بنرهای با نوشته ی ‹ما با افتخار از سود فروش دخانیات گذشته ایم، شما نیز از مضرات آن بگذرید› در برخی سوپر مارکت هایی که مواد دخانی نمی فروشند در راستای پویش نه به دخانیات نصب شده است.
گرچه استعمال مواد دخانی از جمله سیگار و مانند آن هیچ منع قانونی ندارد اما از لحاظ سلامتی دارای موانع و معضلات بسیاری است که همه ما به خوبی از آن آگاه هستیم اما با این وجود سیگار را بین دو انگشت گرفته و از آن کام گرفته و اندک اندک خود را به لبه پرتگاه بیماری های لاعلاج از جمله سرطان، مشکلات قلبی عروقی، ناراحتی های تنفسی و ... نزدیک می کنیم.
یک شهروند پاک شده از اعتیاد به سیگار توصیه کرد: استفاده از تنقلات بجای سیگار و سرگرم شدن به کارهای روزمره راه مناسبی برای ترک سیگار است.