به گزارش صبح ساحل،  چشم دارای چندین لایه است و شبکیه نیز داخلی‌ترین لایه آن به حساب می‌آید. به طور کلی، یک بافت خارجی، شبکیه را تغذیه می‌کند، چنانچه بنا بر هر دلیل لایه تغذیه کننده از شبکیه جدا شود و اقدامات درمانی نیز به موقع صورت نگیرد، تخریب سلولی اتفاق خواهد افتاد. به طور کلی مشکل تخریب سلولی بدین شکل، برگشت پذیر نیست و به این حالت جدا شدگی شبکیه گفته می‌شود. 

علائم بسیار مهم برای چشم

پیش از اینکه شبکیه جدا شود، در مرحله پارگی پرده شبکیه، علائمی برای فرد وجود خواهد داشت. چنانچه علائم آشکار شود باید سریعا برای بررسی و درمان، به چشم پزشک مراجعه کرد. یکی از مهم‌ترین علائمی که نباید آن را نادیده گرفت، دیده شدن نقاطی سیاه در میدان بینایی به حساب می‌آید.  نقاط سیاه می‌توانند خود را به شکل دانه، مو، تار عنکبوت و ...، بروز دهند. به این نقاط سیاه که در زمان حرکت چشم‌ها بیشتر دیده می‌شوند، اصطلاحا مگس پران (Floater‌)، می‌گویند. کدروت زجاجیه (بافت ژله‌ای مانند و پرکننده کره چشم که در فرم و قوام چشم نقش دارد) از علل بروز مگس پران است. همچنین ضربه، افزایش سن، عوامل محیطی و...، می‌توانند باعث بروز این مشکل شوند. در شرایطی که زجاجیه بنا بر هر دلیل حالت آبکی پیدا کند، احتمال پارگی شبکیه نیز بیشتر خواهد شد.  پیش از پارگی شبکیه، جرقه‌هایی به شکل خود به خودی در فضای تاریک توسط فرد دیده می‌شود که به آن فلشینگ (Flashing ) می‌گویند. این مسئله به دلیل فشار و کشش روی شبکیه به وجود خواهد آمد که احتمال پارگی شبکیه را افزایش می‌دهد. کاهش بینایی همراه با موارد یاد شده، به عنوان علایم هشداردهنده شناخته می‎‌شوند. در صورت بروز این مشکلات باید در اسرع وقت به چشم پزشک مراجعه کرد تا اقدامات درمانی لازم (معمولا درمان سرپایی با لیزر)، برای فرد انجام شود تا بتوان مانع از جداشدگی شبکیه شد. 

   

عدم مراجعه به موقع در مراحل اولیه، بروز جداشدگی شبکیه را به دنبال دارد به طوری‌که زیر شبکیه آب نفوذ خواهد کرد.  میدان بینایی فرد به تدریج دچار اختلال خواهد شد به گونه‌ای که قسمت‌هایی از محیط را نمی‌تواند ببیند (با توجه به محل جداشدگی)، برای مثال چشم دچار مشکل، ممکن است سر و گردن افراد را بتواند ببیند ولی امکان دیدن قسمت کمر به پایین افراد را نداشته باشد. 

   

آن دسته از افرادی که نزدیک‌بینی شدید دارند و نمره عینک آن‌ها 3 به بالاست (به ویژه نمره عینک 6 به بالا)، در حدود 10 برابر بیش از سایر افراد احتمال جداشدگی شبکیه در آن‌ها وجود دارد. شاید این افراد تصور کنند که با اصلاح نمره چشم‌شان با لیزر، می‌توانند احتمال جداشدگی شبکیه را برطرف کنند در حالی‌که نازک بودن شبکیه در این دسته از افراد ذاتی است. ضربه به چشم یا سر در افراد نزدیک‌بین، احتمال پارگی شبکیه را نسبت به سایر افراد افزایش می‌دهد. این دسته از افراد، بهتر است در سال دو بار برای بررسی و معاینه، مراجعه به چشم پزشک داشته باشند. 

یکی دیگر از مواردی که احتمال بروز جداشدگی شبکیه را افزایش می‌دهد، افزایش سن محسوب می‌شود به طوری‌که احتمال بروز این مشکل در افراد با سن 70 سال، بیشتر از سایر افراد است. البته باید این موضوع را در نظر داشت که ضربه به هر شکل، احتمال جدا شدگی شبکیه را در شرایطی که درمان پارگی صورت نگیرد، افزایش می‌دهد. در هر سنی این مشکل می‌تواند ایجاد شود. افرادی که مشاغل خاص (احتمال ضربه به چشم) دارند یا ورزشکاران رزمی، بیش از سایر افراد در معرض بروز جداشدگی یا پارگی شبکیه قرار می‌گیرند. علاوه بر این، افرادی که به بیماری‌های روانی خاصی مبتلا هستند، ممکن است با دست به چشم خود فشار زیادی را وارد کنند در نتیجه، این احتمال وجود دارد که دچار پارگی و جدا شدگی شبکیه شوند. 

   

شاید این سئوال به ذهن خیلی از افراد برسد که جراحی‌ها می‌توانند در بروز پارگی شبکیه نقش داشته باشند، در پاسخ به این سئوال باید گفت در بین جراحی‌های رایج مثل لیزیک، لازک یا برداشتن ناخنک، معمولا مشکل خاصی در رابطه با پارگی شبکیه وجود نخواهد شد چون جراحی به شکل داخلی انجام نمی‌شود. اما در جراحی‌های کره چشم مثل جراحی آب مروارید، احتمال بروز پارگی شبکیه وجود دارد به همین دلیل انجام این عمل را تا جای ممکن باید به تعویق انداخت. جراحی آب مروارید باید زمانی انجام شود که کیفیت زندگی فرد دچار مشکل شده باشد. 

     

افرادی که به دیابت پیشرفته مبتلا هستند، بیش از سایر افراد می‌توانند به مشکلات چشمی مبتلا شوند. این دسته از افراد حتی در شرایطی که مشکل خاصی ندارند، باید معاینات دوره‌ای توسط چشم پزشک را داشته باشند. مبتلایانی که با مشکل خونریزی مواجه هستند، باید بنا بر نظر چشم پزشک، هر 3 تا 6 ماه معاینه شوند، گاهی انجام این کار هر 2 ماه یک‌بار لازم است. احتمال بروز مشکلاتی چون خونریزی داخل زجاجیه، ورم ناحیه ماکولا و جداشدگی شبکیه در مبتلایان به دیابت وجود دارد. 

  

مراجعه به چشم پزشک در مراحل اولیه پارگی شبکیه، بسیار اهمیت دارد و همان‌طور که اشاره شد، با لیزر درمانی احتمال درمان موفقیت آمیز وجود دارد. در شرایطی که جداشدگی ایجاد شود، اقدامات درمانی متفاوت خواهد شد و با توجه به شرایط بیمار، جراحی خارج چشمی یا جراحی داخل چشمی انجام می‌شود. روش‌های مختلفی برای جراحی وجود دارد که به یکی از آن‌ها اسکرال باکلینگ می‌گویند. در این روش، کمربندی مخصوص را  حدود 360 درجه یا کمتر، دور چشم بیمار می‌بندند تا بدین شکل لایه خارجی به شبکیه بتواند بچسبد. روش دیگری به نام ویترکتومی وجود دارد که جراح با شیوه‌ای خاص، شبکیه را از داخل می‌چسباند. 

برای این روش از روغن مخصوص یا گاز استفاده خواهد شد در نتیجه، 3 تا 5 روز بعد از جراحی فرد باید صورت خود را به سمت پایین نگه دارد و روی شکم خود بخوابد. معمولا گاز به کار رفته، 2 هفته بعد جذب خواهد شد در حالی‌که روغن 3 تا 4 ماه بعد باید از طریق یک روش جراحی متفاوت، از داخل چشم تخلیه شود. برای برخی از افراد مانند مبتلایان به دیابت یا افرادی که پیرچشمی نوع مرطوب دارند، می‌توان از دارو (تزریق میزان مشخصی از آواستین داخل چشم) به جای لیزر، استفاده کرد. این روش برای آن دسته از افرادی که به انسدادهای وریدی چشم مبتلا هستند نیز می‌تواند کاربرد داشته باشد. انتخاب روش درمانی، بر عهده چشم پزشک است. 

  

در صورت پارگی شبکیه و جدا شدگی آن، اگر درمان به صورت سریع انجام نشود، دیگر کاری نمی‌توان انجام داد و بینایی از بین خواهد رفت. علاوه بر از دست رفتن بینایی، تحلیل چشم به اندازه‌ای است که زیبایی فرد را از بین خواهد برد. در صورتی که جداشدگی شبکیه به مرحله پیشرفته برسد، چشم را باید تخلیه و چشم مصنوعی جایگزین کرد که عوارض خاصی را به همراه دارد.