در دنیای امروز که فناوری اطلاعات و ارتباطات نقش مهمی در زندگی روزمره، تجارت، سیاست و امنیت ملی دارد، هک و حملات سایبری به چالش‌های جدی و پیچیده‌ای تبدیل شده‌اند. برخی از کشورها با استفاده از توانایی‌ها، زیرساخت‌ها، قوانین و همکاری‌های خود در زمینه هک و امنیت سایبری، پیشرفت‌های چشمگیری را کسب کرده‌اند و به عنوان قدرت‌ها و رقبای اصلی در فضای مجازی شناخته می‌شوند. 

حملات سایبری به عنوان یک نوع جنگ جدید و نامرئی در قرن ۲۱ به شدت گسترش یافته‌اند. هکرهای مختلف با انگیزه‌ها و هدف‌های متفاوت، سعی در نفوذ به شبکه‌ها و سامانه‌‌های دولتی، خصوصی، صنعتی و حساس دارند و ممکن است اطلاعات محرمانه را بدزدند، تخریب یا اختلال در عملکرد آن‌ها ایجاد کنند یا پیام‌های سیاسی، فرهنگی یا اجتماعی منتقل کنند. برخی از این حملات به خصوص آن‌هایی که به تاسیسات حساس یا کشورهای قدرتمند صورت می‌گیرند، توجه رسانه‌ها و عموم را به خود جلب کرده و باعث نگرانی و تحولات جدی در فضای مجازی شده‌اند.

برای مقابله با این حملات، کشور‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مختلف تلاش می‌کنند تا زیرساخت‌ها، قوانین، سازمان‌ها، توانایی‌ها و همکاری‌های خود را در زمینه امنیت سایبری توسعه و تقویت کنند. این تلاش‌ها به شکل رقابت یا همکاری با کشورهای دیگر صورت می‌گیرند و نشان‌دهنده قدرت و نفوذ کشورها در فضای مجازی هستند. برخی از کشورها با استفاده از توانایی‌های فنی، علمی، نظامی و سیاسی خود در زمینه هک و حملات سایبری، پیشرفت‌های چشمگیری را کسب کرده‌اند و به عنوان پیشرفته ترین کشورهای دنیا در زمینه هک شناخته می‌شوند.

در این گزارش، قصد داریم پپیشرفته ترین کشورهای جهان در زمینه هک و حملات سایبری را براساس گزارش‌ها و رتبه‌بندی‌های مختلف معرفی و بررسی کنیم. این گزارش‌ها و رتبه‌بندی‌ها ممکن است با استانداردها و معیارهای مختلفی انجام شده باشند و نماینده دیدگاه برخی از متخصصان امنیت نباشند.

  

ملاک‌های رتبه‌بندی کشورها در حوزه هک و امنیت سایبری ممکن است به منبع و مؤسسه‌ای که این رتبه‌بندی را انجام می‌دهد، بستگی داشته باشد. اما به طور کلی، برخی از شاخص‌های مهم و رایج در این زمینه عبارتند از:

•زیرساخت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات و توانایی دسترسی به اینترنت

•قوانین و مقررات حقوقی و رگولاتوری مربوط به حفاظت از حریم شخصی، حقوق مالکیت فکری، جرایم سایبری و همکاری‌های بین‌المللی

•سازمان‌دهی و مدیریت دولتی و خصوصی در زمینه توسعه و پیاده‌سازی برنامه‌ها و استراتژی‌های امنیت سایبری

•توانایی‌ها و ظرفیت‌های فنی و عملی در زمینه پاسخگویی به حوادث و حملات سایبری، جاسوسی سایبری، دفاع سایبری و تولید تجهیزات و نرم‌افزارهای فناوری اطلاعات

•همکاری‌ها و شبکه‌سازی‌ها با سازمان‌ها، شرکت‌ها، دانشگاه‌ها و کشورهای دیگر در زمینه تبادل اطلاعات، تجربه، دانش و منابع در حوزه امنیت سایبری

برای مثال، گزارش شاخص جهانی امنیت سایبری (GCI) که توسط اتحادیه بین المللی ارتباطات (ITU) منتشر می‌شود، براساس پنج بعد مختلف شامل قانون، فناوری، سازمان، توانایی و همکاری کشورها را رتبه‌بندی می‌کند.

  

   

بنابر گزارشی که توسط مرکز Belfer دانشگاه هاروارد منتشر گردیده، در پژوهشی به بررسی قدرت سایبری ملی کشورهای مختلف پرداخته شده است. این مرکز در سال 2020 یک رده بندی جدید از کشورهای دنیا در زمینه قدرت سایبری منتشر کرده که حاوی اطلاعات جالبی است. بر اساس این رده‌بندی، آمریکا و چین در صدر جدول قرار دارند و به عنوان دو کشور پیشرو در زمینه قدرت سایبری شناخته می‌شوند. ۱۰ کشور برتر دنیا در زمینه قدرت سایبری به ترتیب عبارتند از: آمریکا، چین، بریتانیا، روسیه، هلند، فرانسه، آلمان، کانادا، ژاپن و استرالیا. در مقابل، ایران در رده بیست و سوم این رده‌بندی قرار گرفته است. این گزارش همچنین عنوان می‌کند که چند کشور دیگری از جمله امارات متحده عربی، ویتنام و سنگاپور در حوزه قدرت سایبری در حال رشد هستند.

بنابر اعلام نظر اریک رزنباخ از مدیران این مرکز، کشورهای فوق مشغول تربیت استعدادها، کارشناسان و توسعه قابلیت‌هایشان هستند. علاوه بر این کشورهای مالزی، سوئد و سوئیس نیز در حوزه‌های مختلف از جمله اطلاعات، نظارت، کنترل اطلاعات و رشد تجاری، جزو پیشرفته ترین کشورها در زمینه هک قرار دارند.