در شهرداری بندرعباس خط‌کشی برای اندازه‌گیری عملکرد سازمان‌ها وجود ندارد. عملکرد مدیری که در رأس قرار می‌گیرد سنجش نمی‎شود؛ سازوکاری که بسنجیم شهردار کنونی در مسیر درستی قرار دارد و عملکردش در قیاس با شهردار قبل چگونه بوده، وجود ندارد. این ارزیابی هیچ‌وقت در هیچ مقطع و دورانی انجام‌نشده. لازم است بررسی شود که آیا مدیر منتخب توانمندتر از مدیر قبلی است یا خیر و مدیر آینده بداند که زیر ذره‌بین است؛ مقایسه می‌شود و آزمون‌وخطا نداریم. ارزیابی مدیران سبب ایجاد فضای رقابتی بین مناطق می‌شود که این رقابت می‌تواند چرخ‌دنده‌های پیشرفت را به حرکت درآورد. شهرداری باید دستورالعمل و اهدافی را برای سازمان‌ها و مناطق مشخص کند. در حال حاضر این ارزیابی تنها در حوزه درآمدی صورت می‌گیرد؛ هدف این است که همه ابعاد را راه‌اندازی کنیم اما نیاز به ساختار گسترده‌ای دارد که خودِ شهرداری داراست. متأسفانه ساختار لازم در شورا وجود ندارد؛ یعنی ساختار نظارتی دقیقی وجود ندارد چراکه ما نیرو و ابزار لازم را نداریم. باید ابزار، نیرو، تیم حرفه‌ای و پژوهشی داشته باشیم که عملکردها را رصد کنند. یک عضو شورا به‌تنهایی نمی‌تواند به همه امور رسیدگی کند؛ هر عضو شورا، تیمی برای انجام این امور ندارد. شهرداری باید این مهم را برای پیشرفت شهر انجام دهد. مدیران را ارزیابی کند و در صورت کم‌کاری مطابق اختیارات خود برخورد کند. تعارف که نداریم قرار است کار شهر انجام شود. شهردار منطقه‌ای که عملکرد خوبی نداشته ماه اول اضافه کاریش را صفر کنید، ماه دوم حقوقش را کم کنید تا بالاخره اصلاحات لازم صورت بگیرد. شورا در این زمینه اختیار چندانی ندارد؛ اما اگر روند عملکرد منفی یک منطقه ادامه‌دار باشد بدون شک ما از ابزارهای نظارتی شورا در قالب تذکر استفاده خواهیم کرد. بازخوردهایی که در این مدت گرفته‌ایم حکایت از این دارد که انتشار این ارزیابی‌ها مناطق را به حرکت درآورده است.

  

حوزه خدمات شهری عقب‌افتادگی خاصی دارد. شهرداران قبلی اکثراً تک‌بعدی عمل کردند؛ مثلاً شهردار آمده و صرفاً در حوزه سرمایه‌گذاری فعال بوده، یک شهردار در بحث عمران شهری فعالیت کرده و در بقیه ابعاد شهر فعال نبوده؛ درواقع رشد متوازن در شهر اتفاق نیفتاده است و نهایت رشد خدمات شهری ۱۰ درصد رشد بوده. این باعث نارضایتی مردم شده است. در دوره گذشته تعداد زیادی پل زده شد، معبر باز شد و اتفاقات خوبی برای شهر رخ دارد اما بازهم مردم نارضایی بودند؛ چراکه شهروند از خانه‌اش که بیرون می‌آید زباله در خانه را می‌بیند؛ آن فضای تفریحی که باید باشد را نمی‌بیند. ما افکار سنجی نکردیم که مردم چه می‌خواهند که در راستای آن پیش برویم. عقب افتادگی گذشته را نمی‌توان یک‌شبه برطرف کرد. نمی‌خواهیم کار بدون مطالعه و پژوهش انجام دهیم و دوباره مردم را بی‌اعتماد کنیم. قصد داریم کار را ریشه‌ای به سرانجام برسانیم و کار ریشه‌ای قطعاً زمان‌بر است اما حل می‌شود.

  

ما یک وظیفه‌ای داریم و شهرداری هم وظیفه‌ای دارد. تکلیف ما این است که با استفاده از صاحب‌نظران و افراد دانشگاهی راهی برای حل مسئله پیدا کنیم و آن را در قالب طرح مصوب کنیم و شهرداری آن را اجرا کند. در این راستا تا به امروز بیش از ۱۶ طرح از کمیسیون خدمات شهری به صحن رفته است و توقعمان از شهرداری این است که این موارد را عملیاتی کند.

به‌عنوان‌مثال در حوزه فضای سبز تأمین آب از آب شرب انجام می‌شود؛ بدین‌صورت که ۷۰ درصد از آب شرب شهری، ۲۹٫۵ درصد از آب چاه و ۰٫۵ درصد از پساب فاضلاب استفاده می‎شود. این عدد با این شرایط بی‌آبی کشور و درجایی مثل بندرعباس فاجعه است.

موضوع بعدی این است که آب‌رسانی فضای سبز همچنان با تانکر انجام می‌شود، این هم معضلی است. ما هرچقدر درخت بکاریم رسیدگی نمی‌شود و خشک می‌شود. درخواست مردم این است که درخت بومی کاشته شود الآن زیرساخت آن موجود نیست.

ما تنها شهری هستیم که آبفا، فاضلاب خام رایگان در اختیار شهرداری قرار می‌دهد، شهرهای دیگر آن را خریداری می‌کنند. ۰٫۵ درصدی هم که استفاده می‌شود خود آبفا اقدامات لازم را انجام می‌دهد. اگر شهرداری طبق برنامه‌هایی که شورا در نظر گرفته پیش برود ۵ درصد به رقم استفاده از پساب برای فضای سبز شهری اضافه خواهد شد. در ادامه باید شبکه آب‌رسانی را درست کنیم. اگر این اتفاق بیفتد شاید مردم در ظاهر لمس نکنند اما یک کار بنیادی برای آیندگان است. برای تحقق این موضوع قرارداد با پیمانکار بسته و مبلغ واریزشده است. با این اقدام ۵ درصد از آب شرب مصرفی فضای سبز کم می‌شود.

  

اگر سالی ۵ درصد از آب شرب شهری کم می‌شد تا الآن اتفاق خوبی افتاده بود. ما الآن نمی‌توانیم تمام بودجه شهرداری را به این سمت ببریم چراکه اولویت‌های مختلفی برای شهر تعیین‌شده است. علاوه بر این طبق قانون صنایع غرب باید ۲۵ درصد از فضای موجودشان را صرف فضای سبز کنند که تاکنون نتوانستند آن را اجرا کنند. تنها ارگانی هم که می‌تواند در این رابطه صنایع را ملزم کند محیط‌زیست است. در تلاش هستیم تفاهم‌نامه‌ای بین شهرداری، صنایع و محیط‌زیست نوشته شود که این ۲۵ درصد فضای سبز به سمت شهر بیاید؛ یعنی شهرداری زمینی در محدوده شهری معرفی کند جهت اجرای این مهم و تا ده سال نگهداری از آن بر عهده همان صنعت باقی بماند. این اقدام باعث می‌شود در حوزه فضای سبز شهری رشد بهتری داشته باشیم.

  

در همه موضوعات خدمات شهری ۵۰ درصد کار را مردم باید کمک کنند. ما مشارکت مردم را اصلاً نداریم. مشارکت مردم صفر یا منفی است. ما شهروند مسئولیت‌پذیر تربیت نکردیم؛ بدین معنا که از مردم برای مشارکت درخواست نشده؛ وگرنه در بحث کرونا وقتی فرهنگ‌سازی استفاده از ماسک انجام می‌شد مردم بندرعباس پیشرو بودند؛ در بحث مصرف برق نیز به همین صورت. این تجارب نشان می‌دهد مردم شهر آموزش پذیر هستند اما مسئله سر این است که شهرداری درزمینهٔ نهادینه کردن فرهنگ شهروندی فعالیت نکرده است. فرهنگ شهروندی را شهرداری باید انجام دهد چراکه بیشترین مواجه و ارتباط را با شهروند دارد. متولی فرهنگ شهروندی، شهرداری است. تا زمانی که شهرداری برنامه مستمری در این زمینه نداشته باشد مسائل در بسیاری از حوزه‌ها پابرجا خواهند ماند. کار فرهنگی، اتاق فکر و کار با برنامه می‌خواهد. متأسفانه تاکنون این رویکرد را در شهرداری ندیدم. اگر مشارکت مردم در حوزه خدمات شهری گرفته نشود این مسیر ادامه دارد. الآن شهرداری بندرعباس-در بحث تنظیف-ماهانه 40 میلیارد تومان برای 700 هزار نفر هزینه می‌کند که داریم شهر را هم بسیار گران اداره می‌کنیم. قم برای یک‌میلیون و 600 هزار نفر تقریباً 25 میلیارد هزینه می‌کند نه اینکه آن‌ها زباله نمی‌ریزند بلکه استفاده‌های درستی انجام می‌دهند. حال یکی از کارهایی که در این زمینه انجام دادیم بحث راه‌اندازی اپلیکیشن تفکیک از مبدأ است. یک شرکت دانش‌بنیان آن را طراحی کرده، برنامه آن آماده است. طریقه کار این‌گونه است که مردم به‌صورت اسنپی از منزلشان می‌توانند درخواستشان را ثبت کنند و زباله‌های خشکشان را به شرکت طرف قرارداد بفروشند. شرکت درب منزل می‌آید زباله خشک را تحویل می‌گیرد و کیف پول شهروند را شارژ می‌کند. با این کار تناژ زباله کاهش پیدا می‌کند و شهرداری هزینه کمتری می‌دهد و از آن‌طرف هم زباله ارزشمندی در مخازن زباله نیست که زباله گرد بیاید آن را بردارد. امیدواریم این اَپ تا یک ماه آینده راه‌اندازی شود.

 

مدیریت یکپارچه شهری در کل کشور وجود ندارد. از طرفی هم قطعاً یک جلسه دعوت از مدیرکل و بیان موضوعات و انتظار برای حل مسائل، ممکن نیست. یک جلسه فقط کلی‌گویی است، چراکه حجم موضوعات خیلی زیاد است. مدیر هم روزمرگی و اولویت‌های وزارتخانه خودش را دارد. موضوع میز تصمیم که استاندار مطرح کردند می‌تواند راه‌حلی برای این موضوع باشد. سازوکار میز تصمیم بدین‌صورت است که دستگاه‌هایی که با یکدیگر مرتبط هستند جلساتی باهم داشته باشند و مسائل مطرح و صورت‌جلسه می‌شود، درنهایت از طریق شخص اول استان پیگیری می‌شود. تا الآن یکی-دو جلسه برگزارشده و مصوباتی هم داشتند اما نیاز دارد که یک سری اتفاقات دیگر هم رخ دهد یعنی شهرداری و شورا یک مدل کار را تعریف کنند و جلسات را موضوع و مسئله محور پیش ببریم تا به نتیجه برسیم.

  

شوراها اسمشان خوب است اما در ذهن مدیران و مسئولین نقش چندانی ندارد. این انتقاد وارد است که نتوانسته است شورا نقش خود را ایفا کند. 

  

این انتقاد وارد است که با برنامه واحد با مدیران گفت‌وگو نکردیم. اینکه یک اولویت مهم را مطرح و پیگیری کنیم متأسفانه اتفاق نیفتاده است.

  

شورای ششم به دلیل برخی از موضوعاتی که رخ داد؛ دانسته یا ندانسته به یک سری موضوعات دامن زده شد و اصل و کاری که شورای ششم انجام می‌دهد به حاشیه رفت. اگر بخواهیم با ادوار گذشته شورا مقایسه کنیم، شورای ششم بیشترین جلسات کمیسیون‌ها را تابه امروز داشته است. شوراها بیشتر لایحه از شهرداری می‌گیرند اما در شورای ششم حداقل در کمیسیون خدمات شهری بیشتر از یک لایحه نیامده است؛ یعنی اکثر موضوعات را ما پیگیری کنیم و طرح و لایحه ارائه کردیم. شورای ششم در بعد نظارتی و ارائه طرح عملکرد مطلوبی داشته است اما این موضوعات به حاشیه رفته است.

    

ویترین شورا را به گونه‌ی دیگری نشان دادیم؛ به‌گونه‌ای که عملکرد اصلی را زیر سؤال می‌برد. یک‌وقت است که منافع سیاسی افراد گره‌خورده است با این؛ یک سری افراد مثلاً در دور آینده-شورای هفتم-می‌خواهند کاندیدا شوند، یک سری منافع سیاسی انتخابات مجلس رادارند، این‌ها همه‌اش دست‌به‌دست هم داده است و از آن امیدواری که شورای ششم می‌توانست به مردم انتقال دهد جلوگیری کرده است.منظورتان این است که شورای ششم قربانی وجه سیاسی افراد شده؟

بله. حاشیه به متن غلبه کرده است.